Οι Έλληνες στρατηγοί, προβληματισμένοι από την τακτική του εχθρού, αναζητούν νέο πολεμικό σχέδιο που θα τους οδηγήσει στη Νίκη. Μέσα από σφοδρή ανταλλαγή απόψεων αποφασίζεται η μετακίνηση του στρατεύματος σε μία νέα περιοχή, περί τα 2 χλμ δυτικότερα της παρούσης τοποθεσίας. Μία νέα τοποθεσία μάχης έχει επιλεγεί, που θα προσφέρει στους Έλληνες τακτικό πλεονέκτημα έναντι των Περσών. Το σχέδιο προέβλεπε την σύμπτυξη αρχικώς του κέντρου, μετά του δεξιού κέρατος και τέλος του αριστερού.. Στην συνέχεια διατάσσεται η δεξιά παράταξη (Λακεδαιμόνιοι και Τεγεάτες) να συμπτυχθεί κι εκείνη :
“Όλοι λοιπόν οι αξιωματικοί της δεξιάς πτέρυγος μόλις έλαβον την διαταγήν της συμπτύξεως, αμέσως εκίνησαν τα τμήματά τους προς τον τόπον του προορισμού των. Μόνος εις αξιωματικός, ο Σπαρτιάτης Αμομφάρετος, ο διοικητής του Πιτανάτου λόχου, ηρνείτο να εκτελέσει την διαταγήν αυτήν … Διατί; Ο αξιωματικός αυτός μόλις εκείνην την στιγμή δια πρώτη φοράν έλαβε γνώσιν της υποχωρήσεως, όταν ήκουσεν ότι έπρεπε να συμπτυχθεί απορών διά τούτο, κατελήφθη υπό αγανακτήσεως και οργής τόσης ώστε ηνωρθώθησαν και αυταί ακόμη αι τρίχες της κεφαλής του. Πράγματι ο Αμομφάρετος δεν ηνείχετο αυτός Σπαρτιάτης ων μετά Λακεδαιμονίων οπλιτών των οποίων ήταν λοχαγός να εγκαταλείψει τη θέσιν του !!! Τότε επενέβη ο Ευρυάναξ, ο μετά τον Παυσανίαν αξιωματούχος των Λακεδαιμονίων δια να τον πείση. Αλλά και πάλιν ο Αμομφάρετος εμμένων εις την απόφασίν του είπεν ότι ‘δεν υποχωρεί διότι δεν θέλει να καταισχύνη την Σπάρτην, φεύγων τούς πολεμίους’ (Ηρόδ.ΙΧ 55 κ.ε). Κατόπιν προσέτρεξεν αυτός ούτος ο αρχιστράτηγος Παυσανίας δια να μεταπείσει τον απειθάρχητον αυτόν αξιωματικόν, εις μάτην όμως, διότι και πάλιν ο Αμομφάρετος ήτο ανένδοτος… Ο Παυσανίας απηυδήσας να τον συμβουλεύει τον ηπείλησεν ότι θα τον “εγκαταλείψει μόνον, ίνα αντιταχθή αν επιθυμή εις τους Πέρσας”…
Ο Αμομφάρετος ο οποίος παρέμενεν πιστός εις τας παραδόσεις της πατρίδος του του απήντησεν αυστηρώς ότι αδιαφορεί… Τότε ο Πασυσανίας ωργίσθη διότι παρήρχετο η νύκτα και οτι εξ αιτίας του λοχαγού αυτού, οι Αθηναίοι δεν είχαν ακόμη υποχωρήσει… ΄Ασχημη η τακτική κατάστασις… Έβλεπε λοιπόν ο Παυσανίας ότι παρήρχετο η ώρα εξ αιτίας της ανυπακοής αυτής του Αμομφαρέτου και ουδέν είχε πράξει εις την νέαν τοποθεσίαν. Απηλπισμένος και ωργισμένος εναντίον του λοχαγού του απεφάσινεν να τον αφήση μόνον. Του είπεν πως “η απόφασις την οποίαν παραβαίνει εγένετο δια κοινής όλων των αξιωματικών ψήφου”… Όταν άκουσε ο λοχαγός και την απόκρισιν αυτήν του Παυσανίου, ακόμη περισσότερο οργισθείς, ελησμόνησεν ότι εμπρός του ήτο ο αρχιστράτηγος !!!
Επηρεαζόμενος υπό μόνης της Σπαρτιατικής φιλοτιμίας έξαλλος από αγανάκτησιν ήρπασεν “δι’ αμφοτέρων των χειρών λίθον μέγα, και ρίψας αυτόν πρό των ποδώ του Παυσανίου του εκραύγασεν :
“ΙΔΟΥ, ΔΙΑ ΤΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΨΗΦΟΥ ΨΗΦΙΖΩ ΕΓΩ ΟΤΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΥΓΩΜΕΝ ΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΙΟΥΣ”….
Ενόμιζεν μέχρι τέλους, ότι ο αρχιστράτηγος διέταξεν υποχώρησιν εκ του πεδίου της μάχης και όχι υποχώρησιν εις άλλο πεδίον μάχης… “
Bιβλιογραφική αναφορά :
* Ιωάννης Κ.Βολωνάκης, “Της αρχαίας Ελλάδος οι μεγάλοι ηγέται”, σελ 146-147, Γεωργιάδης 1997
* Π.Χ.Δούκας, “Η Σπάρτη δια μέσου των αιώνων”, σελ 177, Νέα Υόρκη 1922
ΑΜΟΜΦΑΡΕΤΟΣ Ο ΣΠΑΡΤΙΑΤΗΣ
Ποιός τον θυμάται τον Αμομφάρετο τώρα;
Ούτε μιά στήλη δεν υπάρχει να θυμίζει τ’ όνομά του.
Ποιός ήτανε,
απ’ τους σημερινούς τους Έλληνες,
κανείς δεν ξέρει.
Κι όμως αυτός εψήφισε με τεράστια πέτρα
να μείνουνε οι Έλληνες στις Πλαταιές
να πολεμήσουν τον Μαρδόνιο τον Πέρση.
Όλοι οι άλλοι είχαν ψηφίσει το φευγιό.
Δεν τους έπερνε να δώσουνε μάχη.
Πολλοί απέναντι οι Μήδοι.
Και μεγάλη η δύναμη πούχαν.
Δε θα μας βγεί σε καλό τούτη η μάχη.
Είπαν και ψήφισαν να φύγουν.
Όσο πιό γρήγορα γινόταν.
Ας τα μαζέψουμε κι ας πάμε.
Να φύγουμε απ’ την κακιά τούτη την ώρα.
Κι ο Παυσανίας ο αρχηγός ανάμεσά τους.
Κι όλοι οι άλλοι στρατηγοί.
Κι οι μικροί τό θελαν, όχι μονάχα οι μεγάλοι.
Μάζεψτα Αμομφάρετε και πάμε.
Ομόφωνα απόφαση πάρθη να φύγουμ’ όλοι,
να μη δοθεί δω πέρα η μάχη.
Είναι πολλοί και δυνατοι οι Μήδοι.
Η σωφροσύνη το προστάζει.
Δε θα δοθεί εδώ η μάχη.
Οι αρχηγοί ψηφίσαν.
Κι αυτή η απόφαση επάρθη.
Μαζέψτε τα τσαντήρια σας και πάμε
Ν’ αδειάσει απ’ το στρατό αυτή τη νύχτα
τούτος ο τόπος, πούν παγίδα.
Όλοι οι αρχηγοί ρίξανε πέτρες μιά χουφτιά μεγάλες
και ψηφίσαν.
Θα φύγομ’ απο ‘δώ τούτη τη νύκτα είπαν.
Το πρωί δε θάναι κανένας στον τόπο αυτόν.
Νάτοι οι ψήφοι.
Ο σωρός από πέτρες
η μιά πάνω στην άλλη.
Κάθε πέτρα και ψήφος.
…….
Μα ο λοχαγός ο Αμομφάρετος ο Σπαρτιάτης
Νταής, ξερό κεφάλι,
θα ψήφιζε αλλοιώς.
Η δικιά μου η ψήφος
πιό πολύ απ’ όλες τις άλλες ζυγιάζει
σηκώθει και είπε.
Και βούτηξε μιά θεώρατη πέτρα,
-πολλοί την είπαν βράχο-
και φώναξε καθώς την πέταξε
απάνω στο σωρό με τις πέτρες
τις μικρές πούχαν ρίξει οι άλλοι.
Να κι η δικιά μου η ψήφος.
Ελάτε τώρα να μετρήσουμε ποιανού ναι πιό μεγάλη.
Πόσο του καθενός ζυγιάζει.
Δεν είναι πιό βαριές όλες μαζί οι ψήφοι σας
απ’ τη δικιά μου.
Και πήγε και κάθησε πάνω στην πέτρα την τεράστια
που πέταξε γιά ψήφο,
να σταθούν στη μάχη.
Εγώ δε φεύγω από δω.
Δε θα φορτώσω με ντροπή τη Σπάρτη.
Είπε ο Αμομφάρετος ο λοχαγός ο Σπαρτιάτης
ο Νταής
τ’ αγύριστο κεφάλι.
Δεν έκανε πίσω με τίποτα.
Ούτε οι προσταγές του αρχηγού του φελούσαν.
Ακούνητος καθότανε στην πέτρα του απάνω ο Αμομφάρετος
με την απόφαση παρμένη
να πολεμήσει, να νικήσει, να πεθάνει.
Έτσι γυρίσαν το τιμόνι οι άλλοι
και κάνανε την πρύμνη πλώρη
κι είπαν κι αυτοί από ντροπή και φιλότιμο.
Θα κάτσουμε δώ.
Δω πέρα θα δωθεί η μάχη.
Στων Πλαταιών το μεγάλο χωράφι.
Και νίκησαν οι Έλληνες
και η Ελλάδα σώθει.
Σκοτώθει ο Μαρδόνιος
κι οι Μήδοι σκορπίσαν.
Κυνηγημένοι φύγαν.
Πίσω στα Σούσα λιγοστοί πιά
κακείν και κακώς ντροπιασμένοι γυρίσαν.
Ύστερα απ’ τη μεγάλη νίκη τους οι Έλληνες
τους νεκρούς τους μετρήσαν.
Ανάμεσά τους ο Αμομφάρετος ο λοχαγός ο Σπαρτιάτης
ο Νταής, τ’ αγύριστο κεφάλι.
Κείνος που ψήφισε με τη δικιά του πέτρα
-βράχο καλλίτερα ας λέμε-
κι είπε στους άλλους,
Να η δικιά μου ψήφος
είν’ απ’ όλων σας μαζί η πιό μεγάλη.
Δεν το κουνάω από δώ.
Στων Πλαταιών το μεγάλο το χωράφι
ο Αμοφάρετος και μόνος του θα δόσει μάχη.
Έτσι προστάζει η ψυχή της Σπάρτης.
Μάνος Φαλτάϊτς του Κωνσταντίνου
xryshaygh.wordpress.com
